Kanser, hepimizin duyduğu ve aşina olduğu bir hastalıktır. Kanser en temel tanımıyla hücrelerin kontrolsüz şekilde çoğalması ve metastaz özelliği kazanmasıdır. Yaklaşık 200’den fazla çeşide sahip olan, ölümcül ve genetik bir hastalıktır. Hastalığın oluşumunda farklı sebepler rol oynayabilir. Örneğin sigara ve alkol kullanımı, genetik özellikler, fazla radyasyona maruz kalma, bazı kimyasal maddeler, hava kirliliği gibi durumlar kansere yol açabilir.
Kanser türlerin görülme sıklığı cinsiyet, ırk, yaşanılan coğrafi bölge gibi etmenlere göre farklılık göstermektedir. Türkiye’de kadınlarda en sık meme ve akciğer kanseri görülürken, erkeklerde ise akciğer ve prostat kanseri görülmektedir. Dünya üzerinde her 5 kişiden biri kanser ile karşı karşıya kalmaktadır. Dünya Sağlık Örgütü (WHO) verilerine göre 2020 yılında 18,1 milyon yeni kanser vakası bildirilirken 9,6 milyon kişi de kanserden hayatını kaybetmiştir.
Günümüzde kanser tanısı ve tedavisi için birçok çalışma yapılmaktadır. Aynı zamanda kanser aşısı çalışmaları da devam etmektedir. Kanser tedavisinde önemli bir nokta ise erken teşhistir. Kanserin erken teşhisi için tükürük ve kandan DNA analizi yapılarak gerçekleştirilen genetik testler uygulanarak kişinin kansere yatkınlığı incelenebilmektedir. Günümüzde yapılan çalışmalar ise erken teşhis için kullanılan yöntemleri geliştirmek ve daha spesifik hale getirmek için tüm hızıyla devam etmektedir.
Kanser tedavisi için kullanılan yöntemler; kanserin türüne, evresine, hastanın özelliklerine (yaş, cinsiyet vb.) göre değişmektedir. Günümüzde kullanılan tedavi yöntemlerinin başında kemoterapi, radyoterapi, gen terapisi, immün düzenleme gibi tedavi yöntemleri gelmektedir. Ancak bu tedaviler kesin çözüm olmaması sebebiyle yeni yöntem ve ilaç araştırmaları devam etmektedir. 20 yıldan fazla zamandır bilinen ve araştırılmaya devam eden, doğal öldürücü hücreler (Natural Killer: NK) kanser tedavisinde umut verici ve etkili yaklaşımlardan biridir. NK hücreleri kemik iliğinde üretilen, doğal bağışıklığın bir parçası olan bağışıklık sisteminin özelleşmemiş lenfosit hücreleridir. Terunuma ve arkadaşlarının yapmış olduğu bir çalışmada NK hücrelerinin pankreas kanseri ve immün sistem hücreleri üzerine etkileri araştırılmıştır. İn vitro şartlarda üretilen NK hücreleri sağlıklı bireylere enjekte edildiğinde kanda hem NK hücrelerinin arttığını hem de T ve B lenfositlerinin arttığı ve immün sistem üzerinde herhangi bir yan etki göstermediği gözlemlenmiştir. Çalışmanın devamında ise NK hücreleri T ve dendritik hücrelerle birleştirilerek 63 hastaya verilmesiyle klinik bir çalışma gerçekleştirilmiştir. Çalışma sonucunda ise %50 oranında başarı sağlandığı bildirilmiştir. Bu çalışmayı destekler nitelikle olan fazlaca yayın bulunmaktadır.
Dünya üzerindeki her 8 ölümden biri kanser kaynaklı olmaktadır. Kansere karşı dikkatli ve bilinçli olmalıyız. 2005 yılından bu yana 4 Şubat Dünya Kanser Günü olarak kabul edilmektedir. Uluslararası Kanser Kontrol Örgütü (UICC) tarafından her yıl kanser konusunda farkındalık ve eğitim verilerek önlenebilir milyonlarca ölüm vakasının önüne geçilmesi hedeflenmektedir. Ayrıca devletleri ve bireyleri kansere karşı koymak için harekete geçmeyi davet etmektedir.
Editör : Merve Koçoğlu
Comments