ELISA, Enzyme-Linked ImmunoSorbent Assay testinin İngilizce kısaltmasıdır. Biyolojik örneklerdeki antikorları, antijenleri, proteinleri ve glikoproteinleri ölçmek için yaygın olarak kullanılan immünolojik bir testtir. HIV enfeksiyonu tanısı, gebelik testleri ve hücre serumunda sitokinlerin veya çözünür reseptörlerin ölçümü bazı örneklerdendir. ELISA tahlilleri genellikle 96 kuyu plakasında gerçekleştirilir ve tek bir deneyde birden fazla numunenin ölçülebilmesini sağlar. Bu plakaların, antikor veya antijenin yüzeye yapışmasını sağlamak için özel emici plakalar olması gerekir. Her ELISA belirli bir antijeni ölçer ve çeşitli antijenler için kitler yaygın olarak mevcuttur.
Direct, indirect, sandwich ve competitive olmak üzere dört ana ELISA test türü vardır. Her ELISA türünün kendine göre avantajları ve dezavantajları vardır. Sandwich ELISA'da, sitokinler gibi salgılanan ürünleri tespit etmek için iki antikor seti kullanılır. İlk adım, ELISA plakasını antikorlarla (yakalama antikoru) kaplamaktır, bağlanmamış antikorlar daha sonra plakadan yıkanır. Yakalama antikoru ilgili antijene karşı yükseltilmiş bir antikordur. Daha sonra örnek (örneğin idrar, serum veya hücre süpernatantı) eklenir. Numunede bulunan herhangi bir antijen, plakayı kaplayan yakalama antikoruna bağlanır. Numuneler genellikle iki veya üç kopya halinde (istatistiksel analize izin vermek için) ve testin tespit seviyelerine girmesini garanti etmek için değişen konsantrasyonlarda eklenir. Yine herhangi bir fazlalık numune, plakadan yıkanır. Üçüncü adımda, saptama antikoru eklenir. Bu antikor, genellikle yaban turpu peroksidaz enzimi veya alkalen fosfataz enzimi ile etiketlenir. Tespit antikoru, plakaya zaten bağlı olan herhangi bir hedef antijene bağlanır. Son olarak, plakaya bir substrat eklenir.
ELISA tahlilleri genellikle kromojeniktir, yani substratı renkli bir ürüne dönüştüren bir reaksiyon kullanılır ve bu bir plaka okuyucu kullanılarak ölçülebilir. Bir numunedeki antijen konsantrasyonunun belirlenmesi, bilinen konsantrasyondaki antijenler kullanılarak standart bir eğrinin oluşturulmasını gerektirir. Bir numunedeki antijen konsantrasyonu daha sonra optik yoğunluk kullanılarak hesaplanabilir.
ELISA testleri genellikle iyi ve doğru testlerdir. Oldukça hassas ve doğru olarak kabul edilirler ve vücuttaki maddelerin tespiti için kullanılan diğer yöntemlerle olumlu şekilde karşılaştırılırlar.
Editör : Merve Koçoğlu